Ekonomistler Zincir Marketlerde ‘Cumhur Reyonu’nu İnceliyor! Fırsatları Kaçırmayın!

Zincir marketlerde özel olarak oluşturulacak “Cumhur Reyonu” bölümleri ile temel gıda maddelerinin sürekli ve uygun fiyatlarla satışa sunulması planlanıyor. Bu proje kapsamında un, şeker, baklagiller, yağ ile sebze-meyve gibi sık tüketilen ürünler doğrudan kamu depolarından temin edilerek, aracıların devreye sokulmadan maliyetlerin düşürülmesi ve fiyat istikrarının sağlanması hedefleniyor.

Gıda enflasyonunu kontrol altına almayı amaçlayan bu girişim, dar gelirliler için destekleyici bir adım olarak öne çıksa da, ekonomistler, projenin sürdürülebilirliği, kapsayıcılığı ve enflasyon hesaplamalarına muhtemel etkileri konusunda çeşitli görüşler sunmaktadır.

İRİS CİBRE: “HEDEF OLUMSUZ, ANCAK SINIRLI KALABİLİR”

Ekonomist İris Cibre, Cumhur Reyonu uygulamasını kamu eliyle gerçekleştirilen sosyal destek politikaları açısından ilk aşamada olumlu bulduğunu ifade etti. Gıdada dar gelirlilere yönelik fiyat müdahalesinin önemli bir adım olduğunu vurgulayan Cibre, uygulamanın sürdürülebilirliği ve hedef kitleye etkin erişimi konusunda bazı belirsizliklere dikkat çekti. “Harcama gücü daha yüksek grupların bu reyonları kullanarak stokları tüketebileceğini düşünüyorum. Asıl faydalanması gereken grubu nasıl ayırt edeceksiniz ki?” dedi.

Devlet depoları üzerinden aracıları devre dışı bırakmayı olumlu bulduğunu belirten Cibre, uzun vadeli çözümler için kooperatifleşmenin ve üretici-tüketici bağlantısının doğrudan oluşturulmasının daha etkili olabileceğine inandığını savundu. “Bunu neden kooperatifleri destekleyerek ve aracıları tamamen ortadan kaldırarak geniş bir şekilde gerçekleştirmiyoruz, anlayamıyorum. Ama asıl yapılması gereken bu...” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.

Eski Turizm Bakanı Bahattin Yücel ise Cumhur Reyonu’nun CHP’li belediyelerin uyguladığı Kent Lokantası projesine yanıt niteliği taşıdığı iddiasında bulundu. Cibre bu kıyasa atıfta bulunarak, Kent Lokantaları'nın geniş bir kitleye ulaşan başarılı bir sosyal politika örneği olduğunu belirtti ve “Cumhur Reyonu, tek başına bir reyon olarak var. Erişilebilirlik, kalite ve tedarik istikrarı gibi unsurlar burada daha kırılgan olabilir” dedi.

MAHFİ EĞİLMEZ: “ENFLASYON HESABINA ETKİSİ OLABİLİR”

Ekonomist Mahfi Eğilmez ise duruma farklı bir bakış açısıyla yaklaştı. Eğilmez, sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımda, söz konusu ürünlerin fiyatlarının TÜİK tarafından enflasyon hesaplamaları için referans alınabileceğini ve bu durumun manşet enflasyonu olduğundan daha düşük gösterilebileceğini öne sürdü. “Bunun amacı, fiyatları buradan alarak enflasyonu düşük göstermek olabilir” yorumunu yaptı.

Cibre ise bu yoruma karşılık vererek, enflasyon sepetinde yıl ortasında değişiklik yapılmadığını hatırlattı. Seçilen ürünlerin önceden belirlendiğini ve teknik olarak bu tür bir sapmanın pek mümkün olmadığını ifade etti.

“KENDİ ÇİFTÇİNE VERMEDİĞİN PARAYLA İTHALAT YAPIYORSUN”

Gazeteci İnan Mutlu, projeye daha eleştirel bir bakış açısı getirdi. Uzun yıllardır tarım politikalarının yerli üreticileri zayıflattığını savunan Mutlu, sosyal medya aracılığıyla şu sözleri dile getirdi:

“İktidarda olduğun 20 yılı aşkın sürede yerli tarımı yok et. Bütçede tarım destek ödemelerini yüzde 1’in altına düşür. Kendi çiftçine vermediğin parayı ithalata harca. Ardından ben size ucuz ürün satacağım diye propaganda yap. Gıda enflasyonu düşmüyor muydu?”

UYGULAMA NASIL GERÇEKLEŞECEK?

Yeni Şafak gazetesinde yer alan bilgilere göre, Cumhur Reyonu uygulaması, 55 binin üzerindeki zincir marketin yaklaşık yüzde 10-15’lik bölümünde hayata geçirilecek. Ürünler kamu tedarik sistemine entegre edilen depolardan temin edilerek, lojistik ve aracı maliyetleri ortadan kaldırılarak fiyatlar sabitlenmeye çalışılacak. Marketlerin yanı sıra pazar esnafı ve yemek üretim merkezlerinin de bu sisteme dahil edilmesi planlanıyor.

Reyonda yer alacak ürünler arasında; başta un, şeker, yağ, baklagil ve temel sebze-meyve çeşitleri olmak üzere 100 ila 150 kalem temel tüketim maddesi bulunacak. Amaç, gıda fiyatlarının etkilediği enflasyon sepetinde istikrar sağlamak ve dar gelirli bireylerin temel tüketim yükünü hafifletmektir.